به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی روز پنجم دی‌ماه، مصادف با واقعه دلخراش زلزله بم،" روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی" نامگذاری شده است. با توجه به ضرورت آگاه‌سازی و ارتقای فرهنگ عمومی در خصوص زلزله، با نامگذاری این روز، فرصتی فراهم شده است تا هر ساله با برگزاری برنامه‌­ها و فعالیت‌های آموزشی و ترویجی متنوع در این روز، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره چند ده هزار قربانی این فاجعه اسفناك، زمینه ارتقای آگاهی عمومی و شاخص‌های ایمنی در برابر زمین­‌لرزه، در کشور فراهم شود.

"آگاهی از مخاطرات طبیعی، ارتقای تاب­آوری جامعه"، شعاری‌ست که با هدف ترویج فرهنگ ایمنی و انسجام در اقدامات، به ­عنوان شعار این روز در سال ۹۵در نظرگرفته شده است.

دکتر عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، در پیامی به مناسبت روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای ­به بیان ­عوامل­ اصلی مؤثر بر ارتقای تاب­‌آوری بافت‌های شهری، در برابر بلایای طبیعی، پرداخته ­است.

متن پیام وزیر راه و شهرسازی به شرح زیر است:

روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی، فرصتی است تا با مروری بر ظرفیت‌های موجود و چالش‌های پیش رو در این عرصه، دانش و آگاهی­‌های عمومی را ارتقا بخشیده و با تدوین اصول و قوانین ارتقاءدهنده پایداری اجتماعی و الگوهای توسعه، و نظارت دقیق بر اجرای این اصول و قوانین، زمینه­‌های کاهش آسیب­‌پذیری و بهبود و ارتقای ایمنی در بافت‌های شهری کشور را فراهم آوریم.

ویژگی‌های خاص جغرافیایی، اقلیمی و زیست­‌محیطی کشورمان ایران، موجب شده که این کشور، یکی از ۱۰ کشور سانحه­‌خیز جهان محسوب شود؛ به نحوی که بنا به آمار، از ۴۱ نوع حادثه طبیعی شناخته شده در جهان، ۳۱ نوع آن در ایران به وقوع می‌پیوندد. در  این میان، سیل و زمین­‌لرزه بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند و سبب بروز آسیب‌ها و خسارت‌های مالی و جانی بسیاری در بافت‌های شهری کشور شده‌اند. حال آنکه مشکلات و نارسایی­‌های موجود در بافت‌های قدیمی و ناکارآمد شهری، به جهت نابسامانی در عواملی چون نوع کاربری­‌های شهری، الگوهای هم‌جواری، دسترسی­‌ها، تراکم­‌های ساختمانی و جمعیتی، استحکام و مقاومت اندك بناها و عدم وجود فضاهای باز تجهیزشده مناسب در شرایط وقوع بحران، توجه به این مناطق را در اولویت قرار می‌دهد.

 این اولویت توجه، فقط معطوف به جبران آسیب­‌های رخداده نیست، بلکه بکارگیری تمهیداتی برای پیشگیری و پیش­نگری را نیز شامل می‌شود. به عبارتی، نکته اصلی، توجه به "ارتقای تاب­‌آوری" به­ جای تلاش برای کاهش آسیب‌ها و خسارات بعد از وقوع حوادث است. تاب‌­آوری شهری به معنای توانایی تطابق­‌پذیری ساختاری، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، در برابر تغییرات ناگهانی و یا تدریجی است.

 به عنوان یکی از ابعاد کلیدی توسعه پایدار شهری، تاب­‌آوری یک شهر، در قابلیت آن شهر برای آمادگی در پاسخگویی و بازیابی در برابر تهدیدات، بلایا و تغییرات شدید و ناگهانی با حداقل آسیب به ایمنی و سلامت عمومی، اقتصاد و امنیت، نهفته است و جامعه تاب‌­آور، قادر به پاسخگویی در برابر تغییرات به شیوه‌ای مؤثر و مثبت است، به گونه‌­ای که علی‌رغم تغییرات تحمیل­ شده، عملکردهای اصلی خود، در قالب یک اجتماع منسجم را از دست نمی‌دهد. امری که در الگوی  ایرا‌ن­‌شهری نمود واقعی داشته است. این شهرها برخوردار از ساختاری یکپارچه، سازمان فضایی- اجتماعی متعادل و عناصر هم‌پيوند بوده‌اند و در مواجهه با بلایای مخرب طبیعی همچون سیل و زلزله و دیگر آسیب‌های وارده، همواره در فرایندی تکاملی و با بهره­‌گیری از یک مدل توسعه، مورد بهسازی و نوسازی مستمر قرار می‌گرفته­‌اند. این مدل توسعه که مبنای آن اندیشه ایران­‌شهری‌‌ست، متأثر از الگوهای زمینه موجود و منطبق با طبیعت، اقلیم و شیوه­‌های معیشت ساکنان بوده است.

براین اساس می‌توان اظهار داشت توسعه ظرفیت‌های محلی مدیریت شهری، بهره‌­گیری از روش‌های مشارکتی به منظور تقویت بافت اجتماعی و آموزش شهروندی در راستای افزایش آگاهی در مقابله با مخاطرات طبیعی، به موازات شیوه­‌ها و الگوهای تاب­‌آور توسعه، ارتقای ایمنی و تاب‌­آوری شهرها در برابر بلایای طبیعی را در پی خواهد داشت.

تمامی مسئولان و بالاخص مدیریت شهری، در راستای رسالت خود در تعهد به اخلاق حرفه‌­ای می­‌باید تمامی توان و اهتمام خود را در زمینه برنامه­‌ریزی و عمل برای مدیریت بحران و راهکارهای پیش‌گیرانه به کار گیرند چرا که با توجه به موقعیت سانحه­‌خیز کشور، کم­‌کاری و بی­‌توجهی در این خصوص عواقب دلخراش و نابخشودنی را به همراه خواهد داشت.

عباس آخوندي

وزیرراه وشهرسازي ایران